چه میزان طراحی بسته بندی محصول در فروش کالای شما تاثیر گذار است؟ سوپر مارکتی را با هزاران کالای چیده شده در قفسه ها تصور کنید. آمار و مطالعات می گویند مصرف کنندگان و مشتریان تنها حداکثر حدود 4 ثانیه زمان برای توجه به هر محصول در قفسه های فروشگاه اختصاص می دهند و این در حالی است که هر خریدار 70 تا 80 درصد از تصمیم های منجر به خرید خود را در هنگام حضور در فروشگاه می گیرد. طراحی بسته بندی محصول به عنوان دروازه ای برای هر آنچه که می فروشید عمل می کند. بسته بندی برای کالای شما یک لباس خوش پوش در خارج از خانه است و اولین تصویری که در ذهن یک خریدار احتمالی از کالای شما ایجاد می شود، طراحی و نوع بسته بندی آن است. خریدار دقیقا در همین لحظه تصمیم می گیرد که آیا کالا را بخرد و یا نه. برای تضمین موفقیت در فروش، نحوه ارایه محصول به مصرف کننده نقش کلیدی دارد و طراحی بسته بندی آن بر تصمیم گیری مصرف کنندگان در خرید تأثیر مستقیم دارد.
طراح بسته بندی باید دانش و اطلاعات زیادی در خصوص چاپ، تولید، رفتار مصرف کننده، امکانات و تکنیک های قابل استفاده، خواص مواد گوناگون، ویژگی ها و محدودیت های سیستم تولید، بازاریابی، فروش، حمل و نقل، انبارداری و … را دارا باشد و بنابر این دانش پیشنهادی را به تولید کننده برای بسته بندی و عرضه کالای وی ارائه دهد.
طراحی بسته بندی، علم، هنر و فناوری محصور کردن یا محافظت از محصولات برای توزیع، انبار کردن، فروش و در نهایت استفاده توسط مصرف کننده است. Packaging Design شامل طراحی بصری و نمایش اطلاعات کالا و ایجاد ظرف یا نگهدارنده ای برای یک محصول است و همچنین نحوه ارایه آن در دید مشتری به طوری که باعث ترغیب به خرید آن محصول شود. این علم صرفاً خلق یک بسته بندی برای یک محصول نیست.
مهمترین نقش اساسی آن در نحوه شکل دادن تعامل با خریداران است. اینجاست که طرح بسته کالا باعث می شود مصرف کننده این کالا را خریداری کند و یا آن را در قفسه فروشگاه و یا در صفحه خرید اینترنتی رها کند و به سراغ محصول رقبا برود. طراحی مبتکرانه و خلاق می تواند کالاهای حتی غیر ضروری را به کالاهای باید خرید شونده تبدیل کند.
اولین مرحله در طراحی بسته بندی محصول، شناخت بازار هدف و سلیقه مخاطبان آن است. اولین چالشی که با آن مواجه می شویم این است که آیا این بسته بندی توسط مصرف کننده برای خرید انتخاب می شود؟ در اینصورت پس از شناخت سلیقه غالب در بازار هدف باید مسیر طراحی را در راستای آن قرار داد، انتخاب نوع و متریال بسته بندی نیز از همین قانون پیروی می کند.
بررسی نحوه کارکرد رقبا، شناخت روش بازاریابی و فروش محصولاتشان و نوع طراحی بسته بندی محصولات رقیبان در بازار، به شما در انتخاب مسیر درست کمک می کند، ولی تقلید از کمپین های تبلیغاتی و نوع استراتژی آن ها روشی نادرست می باشد، نمونه های زیادی در تمام صنایع وجود دارند که دلیل شکستشان تقلید کور از رقبا بوده است و حتی مصرف کننده را دچار اشتباه کرده اند.
در بسته بندی شلوغی و پیچیدگی در طراحی بسته بندی موجب خستگی و سرگردانی مخاطبین می شود و شانس خرید محصول شما را کم می کند. در طراحی بسته ها، رعایت سادگی و زیبا شناختی بصری و دادن اطلاعات اصلی و مفید محصول به مصرف کننده در کوتاه ترین زمان، باعث افزایش توجه بیشتر مشتری می شود. آمار نشان می دهد بسته بندی هایی با طراحی های ساده و مینیمال موفقیت بیشتری در فروش دارند.
راحتی و یا سخت باز شدن بسته بندی از جمله عوامل مهم در تکرار خرید یک محصول می باشد. نکته مهم دیگری که در نحوه استفاده از بسته بندی باید به دقت رعایت شود، امکان استفاده چند باره از بسته به عنوان نگهدارنده محصول است. به عنوان مثال برای محصولاتی که به مرور و یا طی چند مرحله مصرف می شوند احیتاج به بسته بندی داریم که به راحتی باز و بسته شود و در عین حال کیفیت محصول را نیز حفظ کند.
اندازه و حجم یک بسته بندی از جمله عوامل چالش برانگیز و مهم در طراحی بسته بندی محصول می باشد. ابعاد بسته بندی در هزینه تمام شده تولید، حمل و نقل و انبارداری آن تاثیر مستقیم دارد. و از طرفی اندازه غیر استاندارد محصول و نحوه چیدمان آن ها در فروشگاه باعث می شود، فروشندگان (مراکز فروش) تمایل کمتری برای ارایه این محصول در فروشگاه شان داشته باشند و یا تعداد کمتری خرید کنند.
همه ما می دانیم مهمترین عامل موفقیت در فروش مستمر یک محصول در بازار صداقت با مشتری و کیفیت واقعی آن است. بسته بندی محصول شما می تواند پیام های متفاوت و حتی غیر واقعی به مصرف کننده منتقل کند، به عنوان مثال می تواند کیفیت محصول شما را فراتر از واقعیت معرفی کند. اما در نهایت این مصرف کننده است که دیگر به شما اعتماد نمی کند. صداقت در طراحی بسته بندی مشتریان وفادار شما را افزایش می دهد.
همانطور که می دانیم اصلی ترین هدف از بسته بندی محصول افزایش مدت زمان نگهداری، راحتی حمل و نقل، انبار داری، عرضه و فروش جذاب محصول است. برای رسیدن به این اهداف با توجه به نوع محصول، محدودیت های آن، قیمت تمام شده بسته بندی و اهداف بازاریابی، جنس و متریال بسته بندی انتخاب می شود. در ادامه این متن با انواع جنس بسته بندی آشنا می شوید. جنس و متریال بسته بندی یکی از اصلی ترین عناصر مسیر دهی به فرآیند طراحی می باشد.
مزیت اصلی استفاده از کاغذ و مقوا برای بسته بندی محصول، هزینه مناسب تولید حتی با تیراژ کم، سرعت تولید و کیفیت بالای چاپ بر روی آن می باشد. کاغذ و مقوا دارای مقاومت نسبتا خوبی در برار فشار، کشش و پاره شدن می باشند، همچنین محافظ خوبی در مقابل نور هستند. بسته بندی های کاغذی یا مقوایی قابل بازیافت بوده و پس از مصرف دوباره به چرخه تولید باز می گردند. مهمترین معایب این ماده برای بسته بندی ضعف آن در مقابل رطوبت می باشد. در طراحی بسته بندی کاغذ و مقوا بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص می دهند.
شیشه یکی از قدیمی ترین مواد استفاده شده در بسته بندی به خصوص در بسته بندی مواد غذایی می باشد. شیشه از لحاظ شیمیایی خنثی است و تقریبا هیچ واکنشی با محتویات درون آن صورت نمی گیرد. بسته بندی های شیشه ای بهداشتی می باشند زیرا محصول درون آن بیشتر حفظ می شود. ظروف شیشه ای از استحکام بسیار خوبی در برار فشار برخوردار هستند و شفافیت آن باعث می شود محتویات آن به راحتی دیده شود. از معایب استفاده از شیشه در بسته بندی وزن بالا و شکننده بودن آن در مقابل ضربه را می توان برشمرد.
کاربرد اصلی بسته بندی فلزی بیشتر در صنایع غذایی برای محصولات با عمر مصرف بالاست. فولاد روکش دار با قلع (ورق گالوانیزه) و آلومینیوم دو ماده پرکاربرد در صنایع بسته بندی می باشند. مزیت اصلی آن نسبت به سایر موارد مقاومت فیزیکی و حفاظت قابل قبول در مقابل دما می باشد. معایب استفاده از فلز در بسته بندی وزن بیشتر نسبت به سایر مواد و واکنش شیمیایی با محتویات داخل بسته و اکسید شدن جدار بیرونی در مقابل هوا می باشد.
کیسه و گونی ها و منسوجات توری از زمان های خیلی دور به عنوان نگهدارنده و بسته بندی استفاده می شده است، امروزه نیز این مواد در صنعت بسته بندی جایگاه ویژه ای دارند. از مزیت های استفاده از پارچه و منسوجات در بسته بندی می توان به وزن کم، منعطف بودن و سرعت تولید بالا اشاره کرد. از بسته بندی های منعطف پارچه ای با هدف فروش کلی محصول و انبار کردن آسان می توان استفاده کرد. به طور مثال در صنایع غذایی به ویژه غلات و همچنین صنایع گوشت موارد استفاده زیادی از این متریال برای بسته بندی وجود دارد.
مزیت های استفاده از این مواد در بسته بندی شامل موارد زیادی می شود. از جمله قیمت بسیار پایین، سرعت تولید بسیار بالاتر نسبت به سایر مواد، مقاومت در مقابل رطوبت و توانایی نگهداری طولانی مدت و بهداشتی محصول و چگالی بسیار پایین.
مواد پلاستیکی و پلیمری دارای تنوع بسیار زیادی چه از لحاظ شکل ظاهری و چه از لحاظ سختی و نرمی ماده می باشند. انواع ظروف پت بخش جدایی ناپذیر در صنایع بسته بندی هستند. انواع سلفون در تمام صنایع بسته بندی محصولات غذایی استفاده می شود و رشد تکنولوژی امکان چاپ با کیفیت را بر روی انواع مواد پلاستیک و پلیمر فراهم کرده است. طراحی بسته بندی سلفون، پلاستیک و انواع پلیمر نیاز اکثر صنایع برای عرضه بهتر محصولات در بازار می باشد.
گسترش رقابت تولید کنندگان در فروش محصولات باعث شده است، استفاده همزمان از چند ماده برای بسته بندی نیاز امروز بازار باشد. به عنوان مثال در طراحی بسته بندی محصول از کاغذ و ظروف پلاستیکی به طور همزمان استفاده می شود.
جلب توجه: طراحی بسته باید به روشی اجرا شود که بیننده و مشتریان را به خود جلب کند. و باعث ایجاد تصمیم خرید در مشتریان احتمالی شود.
معرفی کالا: بسته بندی باید به نحوی طراحی شود که در اولین نگاه کالای درون خود را معرفی کند.
بهداشت: القای تمیز و بهداشتی بودن محصول و محتویات بسته بندی و توانایی سالم نگه داشتن آن برای مدت طولانی.
خلق اطمینان: باید این اطمینان را به خریدار بدهد که محصول درون آن تا قبل از مصرف به خوبی محافظت می شود.
ایجاد ارزش افزوده: طراحی مناسب بسته بندی می تواند به کالا ارزش افزوده دهد.
برداشتن آسان: شکل و ارگانومی بسته باید به نحوی طراحی شود که راحت در دست جا بگیرد. و خریدار برای جابجا کردن آن نگرانی نداشته باشد.
حمل و نقل آسان: یکی از مهمترین نکاتی که باید رعایت شود، حمل و نقل آسان آن در فروشگاه و یا در خودرو مشتریان می باشد.
باز کردن آسان: بسته باید به نحوی طراحی شود که مصرف کننده بتواند به آسان ترین شکل ممکن به محتویات آن دسترسی داشته باشد. البته همزمان نکات حفاظتی از محصول نیز باید رعایت شود.
نگهداری: اگر محصول از نوعی است که در طی چند مرحله مصرف می شود، بسته بندی باید این امکان را داشته باشد که این نیاز را نیز تامین کند.
نمایش فروشگاهی: کالا باید به راحتی در پشت ویترین یا قفسه فروشگاه ها در کنار یکدیگر قرار گیرند.
انبارداری: کالاها از تولید تا خرید توسط مصرف کننده در مراحل مختلف انبار می شوند. نوع بسته بندی به کاهش هزینه انبارداری و استفاده از فضای کمتر کمک می کند.
راهنمای مصرف: درج دستورالعمل ها و نکات راهنما برای مصرف کالا به مشتریان برای خرید کمک زیادی می کند.
اکثر پروژه های بسته بندی با یک دستور کار (بریف) شروع می شوند. کیفیت و موفقیت یک پروژه وابستگی زیادی به بریف پروژه دارد. به قول یک ضرب المثل چینی "هر بادبادک برای پرواز به یک نخ نیاز دارد".
بریف در همفکری طراح و کارفرما در شروع کار ایجاد می شود. این دستور کار اهداف پروژه را تعریف می کند و در عین حال فرصت خلاقیت و نوآوری را به طراح بسته بندی می دهد. چیزهایی که باید در باره برند و شرکت بدانیم، ویژگی های خاص برند و محصول تولیدی، اطلاعات بازار فروش هدف و ویژگی های برتر رقبا نکات مهمی است که در بریف و استخوان بندی طراحی بسته بندی باید ذکر شود.
مشتریان موفق معمولا یک دستور کار بدون عیب و نقص ارائه می دهند. اما سایر مشتریان معمولا برعکس عمل می کنند. آنها در فرایند طراحی از روش آزمون و خطا استفاده می کنند. این روش منجر به طولانی تر شدن روند پروژه شود.
هزینه طراحی بسته بندی یکی از چالش برانگیز ترین مراحل در انتخاب یک طراح مستقل و یا یک آژانس تبلیغاتی برای شروع به کار می باشد. این روزها افراد زیادی ایده تولید یک محصول جدید را دارند، آن ها می خواند محصولی را تولید و راهی بازار کنند. پای صحبت آن ها که بنشینیم همه به اهمیت طراحی بسته بندی، انتخاب صحیح لوگو و متریال و جنس بسته آگاه هستند. اما وقتی با این سوال سخت مواجه می شوند که چه میزان از هزینه تولید خود را برای این امر اختصاص داده اید، پاسخ آن ها معمولا کمترین مقدار است.
اگر هدف شما موفقیت در فروش است چاره ای جز سرمایه گذاری در این زمینه ندارید.
هزینه طراحی بسته بندی، سرمایه گذاری است که شما را در مسیر درست نگاه مصرف کننده قرار می دهد.
من احسان رفسنجانی طراح و گرافیست، متولد مشهد در سال 1358 هستم. از سال 1383 در این حرفه مشغول یادگیری و تجربه اندوزی هستم. تمام این سالهای کار با عشق گرافیک به من آموخته است که موفقیت و خلاقیت در این زمینه جز با دوستی با مشتری به دست نمی آید. مشتاق دوستی و همکاری با شما تولید کنندگان عزیز هستم.
ساده ترین راه تماس با من از طریق شماره موبایل و یا گفتگو در برنامه های پیام رسان تلگرام و واتزآپ است.
